Een verkoper moet zijn koper vrijwaren tegen verborgen gebreken (art. 1641 (oud) BW)).
Een verborgen gebrek is een gebrek dat de zaak ongeschikt maakt tot het gebruik waarvan zij bestemd is of dat dit gebruik zodanig vermindert dat de koper, indien hij het gebrek had gekend, de zaak niet of slechts voor een mindere prijs zou hebben gekocht.
Een koper die zich wil verhalen op zijn verkoper omdat hij iets heeft gekocht met een verborgen gebrek moet dit echter ‘binnen een korte termijn’ doen. De vraag stelt zich nu hoe kort deze korte termijn exact is.
Begrip: Wat is een verborgen gebrek
Een gedetailleerde uiteenzetting over het begrip verborgen gebrek zou mij te ver leiden. Ik beperk mij tot de kern van de zaak. Het gaat erom dat een koper zich tegen zijn verkoper kan richten voor gebreken die niet zichtbaar zijn en die hij bij de ontvangst van de zaak dus redelijkerwijs niet had kunnen vaststellen.
De geleverde zaak die gebroken is, beschadigd, mank of ziek, is gebrekkig in de materiële zin van het woord. Men spreekt dan van een conceptueel of inherent gebrek. Het gebrek is in dat geval een abnormaal kenmerk dat de zaak ongeschikt maakt voor haar gebruik.
Men kan ook de ongeschiktheid van de zaak voor het gebruik waartoe ze bestemd is als een gebrek beschouwen, welke dan ook de oorzaak moge zijn. Een zaak die niet of slecht functioneert is een gebrekkige zaak, want het niet-functioneren is juist het kenmerk van een gebrek. Dit betreft een functioneel gebrek. Het niet-functioneren van de zaak wordt nu beschouwd als het gebrek zelf.
De korte termijn
Artikel 1648 (oud) BW bepaalt dat de vordering op grond van verborgen gebreken door de koper moet worden ingesteld binnen een korte termijn, al naargelang de aard van de gebreken en de gebruiken van de plaats waar de koop gesloten is.
Deze ‘korte termijn’-regeling wil hoofdzakelijk bewijsproblemen voorkomen nu de verkoper enkel aansprakelijk kan worden gesteld voor de verborgen gebreken die reeds aanwezig waren op het ogenblik van de verkoop van het verkochte goed.
Een vervaltermijn
Deze termijn is geen verjaringstermijn maar een vervaltermijn. De Belgische wetgever heeft er voor gekozen de korte termijn niet nader te bepalen. Op welk ogenblik deze termijn een aanvang neemt en wat de duurtijd ervan is, wordt enkel en alleen beslist door de rechter.
Bijzondere aandacht moet worden geschonken aan het feit dat er binnen die korte termijn effectief een rechtsvordering, dit wil zeggen, een vordering voor een rechtbank door middel van een dagvaarding of verzoekschrift vrijwillige verschijning moet zijn ingesteld.
Hoe kort?
Er wordt geoordeeld dat de korte termijn pas een aanvang neemt nadat het voor de koper duidelijk is dat een minnelijke regeling uitgesloten is, dit onder de bijkomende voorwaarde dat de onderhandelingen van enige ernst getuigen.
In een geschil inzake verborgen gebreken dat werd beslecht voor het Hof van Beroep te Antwerpen lag het volgende voor.
Een onderneming had twee bestelwagens van hetzelfde merk Renault, type Master aangekocht/geleased. Beide bestelwagens waren getroffen door hetzelfde verborgen gebrek (schokken bij bepaalde snelheid en toerental). Er werden twee procedures ingesteld waarbij tweemaal dezelfde deskundige werd aangesteld.
Het ene voertuig werd in gebruik genomen op 20 april 2013, het andere op 30 januari 2014. Op 13 januari 2015 werd door de verkoper een commercieel voorstel gedaan, hetgeen door de koper niet werd aanvaard. Op 28 april 2015 werd vervolgens nogmaals een ingebrekestelling verstuurd om vervolgens pas enerzijds op 29 juni 2015 en 3 september 2015 een dagvaarding uit te sturen lastens de verkoper.
Wat oordeelde het hof over korte termijn van verborgen gebreken
Het Hof oordeelde dat er geen enkele redelijke verantwoording was om een termijn te laten verlopen tussen 13 januari 2015 en 29 juni 2015/3 september 2015. Door de verlopen tijd kon overigens niet meer met zekerheid worden achterhaald of het gebrek reeds aanwezig was op het ogenblik van de levering.
Procedureel gaat door het verstrijken van de korte termijn niet het recht zelf teloor, maar wel het vorderingsrecht hetgeen tot de onontvankelijkheid (synoniem: ontoelaatbaarheid) van de vordering leidt.
Dit betekent dat de rechtbank zelfs niet kan/mag oordelen over de grond van de zaak.
Wees alert bij een verborgen gebrek en raadpleeg tijdig een advocaat
De rechtspraak inzake de tijdige instelling van een vordering wegens verborgen gebreken is streng. Er mag geen onnodige tijd verlopen, zoniet wordt de vordering onontvankelijk verklaard. Als je wordt geconfronteerd met een zaak die eventueel behept is met verborgen gebreken, raadpleeg je best tijdig een advocaat.
Verborgen gebreken en de korte termijn: vaak gestelde vragen
Wat is de rol van de verkoper bij een verborgen gebrek?
In de fase die aan de verkoop voorafgaat, heeft de verkoper de verplichting om de zaak te vrijwaren voor verborgen gebreken. Dit wil zeggen dat de verkoper een redelijke inspanning moet leveren om de zaak te behoeden tegen verborgen gebreken.
Checklist: Wat moet je doen na de vaststelling van een verborgen gebrek?
Je hebt een verborgen gebrek vastgesteld. Je wilt dit uiteraard zo snel mogelijk opgelost zien en bij voorkeur voor de korte termijn is verlopen. Dit zijn de te volgen stappen in hoofde van de koper:
1. Ingebrekestelling - Je stelt de verkoper schriftelijk op de hoogte dat er iets niet in orde is. Dit doe je bij voorkeur via een aangetekend schrijven. Je kan een advocaat vragen om deze ingebrekestelling voor jou te doen.
2. Vaststelling van de schade - De omvang van de schade moet bepaald worden alvorens er herstellingen plaatsvinden. Dit kan in onderlinge afspraak of een onafhankelijke expert.
3. Overleg met de verkoper - a) Er is een akkoord met de verkoper over het vastgestelde schadebedrag of b) de verkoper gaat niet akkoord met de schadeclaim.
4. Neem een advocaat onder de arm - Een advocaat kan je bijstaan met het verdere verloop en kan pogen om minnelijk alsnog tot een akkoord te komen.
5. Jij, de koper, moet nu binnen een korte termijn (zie boven) een eis instellen voor de rechtbank om zijn schade hersteld of vergoed te zien.. De koper moet hierbij aantonen dat dit gebrek een zekere ernst vertoont.
6. De rechtbank zal hierover uitspraak doen. De partij die in het ongelijk wordt gesteld, zal ook instaan voor de kosten van de rechtsplegingsvergoeding en eventuele kosten van een deskundige.
Welke invloed heeft de tienjarige aansprakelijkheid op de korte termijn van verborgen gebreken?
Indien een verborgen gebrek zich voordoet in een onroerend goed,, moet ook rekening gehouden worden met de tienjarige aansprakelijkheid van aannemers en architecten. Eens deze termijn van 10 jaar verstreken is, kan de koper geen schadevergoeding meer vorderen.
Heb je nog vragen over een verborgen gebrek als koper? Of word je als verkoper geconfronteerd met een schadeclaim voor een verborgen gebrek? Neem gerust met mij contact op en ik doe het nodige om je zaak snel en daadkrachtig op te lossen.
